Jakiego rodzaju płyn hamulcowy wybrać – DOT 3, DOT 4 czy 5.1?
Płyn hamulcowy to kluczowy element układu hamulcowego – odpowiada za przekazywanie siły nacisku z pedału do kół. Wybór odpowiedniego płynu wpływa bezpośrednio na skuteczność hamowania i bezpieczeństwo. Najczęściej spotykane typy to DOT 3, DOT 4, DOT 4 LV, DOT 5 i DOT 5.1. Każdy z nich różni się składem chemicznym, lepkością oraz temperaturą wrzenia.
DOT 3 – podstawowy, ale przestarzały
DOT 3 to najstarszy z szeroko stosowanych płynów hamulcowych. Stosowany głównie w starszych modelach samochodów, jego główną zaletą jest niska cena i szeroka dostępność. Jednak jego niska temperatura wrzenia (ok. 205°C) i wysoka lepkość czynią go niewystarczającym dla nowoczesnych układów hamulcowych, zwłaszcza tych wyposażonych w ABS czy ESP.
Cechy:
- Wysoka lepkość,
- Niska odporność na przegrzanie,
- Nieodpowiedni do nowoczesnych układów.
DOT 4 – popularny standard
DOT 4 to obecnie najczęściej stosowany płyn hamulcowy w Europie. Charakteryzuje się wyższą temperaturą wrzenia (ok. 230°C) i lepszą odpornością na wilgoć niż DOT 3. Dostępna jest również wersja DOT 4 LV (Low Viscosity), przeznaczona do układów z systemami wspomagania hamowania – jak ABS, ESP czy EBD.
Cechy:
- Lepsza odporność termiczna niż DOT 3,
- Nadaje się do samochodów z systemami elektronicznymi,
- Wersja LV oferuje niższą lepkość w niskich temperaturach.
DOT 5.1 – dla wymagających
DOT 5.1 to płyn na bazie glikolu, jak DOT 3 i 4, ale o znacznie wyższej temperaturze wrzenia (do 270°C) i bardzo niskiej lepkości. Dzięki temu idealnie sprawdza się w nowoczesnych pojazdach o dużych osiągach oraz z rozbudowanymi systemami wspomagania. W przeciwieństwie do DOT 5, nie jest silikonowy, dlatego można go mieszać z DOT 4 i DOT 3 (chociaż nie zaleca się tego bez potrzeby).
Cechy:
- Wysoka odporność na przegrzewanie,
- Bardzo niska lepkość – szybka reakcja układu,
- Do nowoczesnych układów hamulcowych z ABS/ESP.
DOT 5 – specjalistyczny i rzadko stosowany
DOT 5 to jedyny popularny płyn na bazie silikonu. Nie pochłania wody i ma bardzo wysoką temperaturę wrzenia, ale nie nadaje się do większości układów hamulcowych – szczególnie tych z ABS. Powoduje efekt „gumowego” pedału i może utrudniać kontrolę hamowania. Stosowany głównie w klasycznych lub wojskowych pojazdach.
Cechy:
- Oparty na silikonie – nie miesza się z innymi płynami,
- Bardzo wysoka temperatura wrzenia,
- Niekompatybilny z ABS.
Porównanie: DOT 3 vs DOT 4 vs DOT 5.1
| Cecha | DOT 3 | DOT 4 | DOT 5.1 |
|---|---|---|---|
| Baza chemiczna | Glikol | Glikol | Glikol |
| Temperatura wrzenia | ~205°C | ~230°C | ~260–270°C |
| Lepkość | Wysoka | Średnia | Niska |
| ABS/ESP | Niezalecany | Tak (DOT 4 LV) | Tak |
| Kompatybilność z wodą | Hygroskopijny | Hygroskopijny | Hygroskopijny |
| Kompatybilność z DOT 5 | Nie | Nie | Nie |
Który płyn hamulcowy wybrać?
- DOT 3: tylko do starszych aut bez ABS, zgodnie z zaleceniem producenta.
- DOT 4: uniwersalny wybór dla większości współczesnych aut, także z ABS.
- DOT 4 LV: idealny do systemów elektronicznych i jazdy w niskich temperaturach.
- DOT 5.1: najlepszy wybór do nowoczesnych aut o wysokiej wydajności.
- DOT 5: tylko dla klasyków, motocykli lub specjalistycznych zastosowań – nigdy z ABS.
Podsumowanie
Oznaczenie DOT informuje o zgodności z amerykańskimi normami bezpieczeństwa. Wybór odpowiedniego płynu powinien być uzależniony od konstrukcji układu hamulcowego danego samochodu, jego wieku i przeznaczenia. Nigdy nie mieszaj płynów na różnych bazach chemicznych (np. DOT 5 z DOT 4). Zawsze sprawdzaj zalecenia producenta pojazdu i wymieniaj płyn co 2 lata, nawet jeśli przebieg jest niski – płyn pochłania wilgoć i traci swoje właściwości.
